Oogheelkundige symbolen, afkortingen en acroniemen,
incl. afkortingen op recepten*

Belangrijk:

• Deze lijst is vooral bedoeld om een symbool of afkorting op te zoeken.
• Het is zeker niet de bedoeling dat je alle symbolen en afkortingen in deze lijst ook zelf gaat gebruiken!
• Gebruik alleen de symbolen en afkortingen die in de praktijk waarin je werkt door iedereen begrepen worden.
• Maak zelf een lijst van de symbolen en afkortingen die in je eigen praktijk gebruikt mogen worden.
• Gebruik liever geen symbolen of afkortingen in medische correspondentie, tenzij je zeker weet dat deze voor de geadresseerde duidelijk zijn (b.v. OD en OS).
• Afkortingen in tijdschriftartikelen mogen pas worden gebruikt nadat de term eerst voluit is geschreven.
• Komt een gebruikelijke afkorting of een gebruikelijk symbool niet in de lijst voor? Laat het ons weten!

* Oorspronkelijke uitgave: Jacqueline Mees ten Oever. OHK afk., acronym. & symb. TOA-Dag 2011.

Oogheelkundige symbolen

Symbool	Term / uitleg	Alternatief	Alternatieve term / synoniem
∆	prisma-dioptrie
φ	pseudofakie
1/∞	lichtperceptie	LP	light perception
1/∞   1/∞	lichtperceptie, met intacte/foute (+/-) projectie in de aangegeven kwadranten	LP c./s. proj.	light perception with/without projection
@	(bij ETDRS-visus) ‘at’, op, b.v.: 35 @ 1 m = 35 ETDRS-letters op 1 m
@	(bij keratometrie) bij, op, b.v.: 42,00 D @ 4˚ en 44,25 @ 94˚	x	b.v.: 42,00 D x 4˚ en 44,25 x 94˚
, =	lenscombinatiesymbool, b.v.: S+2,75 C-1,25 ax. 90˚
=	onveranderd, gelijkblijvend	u.a., s.q.a.	ut ante ("zoals tevoren"), status quo ante
↑, ↑↑	beter, toename / veel beter, sterke toename
↓, ↓↓	slechter, afname / veel slechter, sterk afgenomen
> , >>	(veel) groter, eerder, ernstiger dan
< , <<	(veel) kleiner, later, minder ernstig dan
-, --, ---	(bij visus:) aantal fouten in een visusregel
+, ++, +++	(bij visus:) aantal extra letters gezien in de volgende visusregel
-	afwezig, geen		no, absent
±	spoor		trace
+	licht / licht storend		light
++	matig / matig storend		moderate
+++	ernstig / duidelijk storend		severe
++++	zeer ernstig / sterk storend		very severe
?	(voor een woord:) dubieus
//	(bij covertest:) rechte oogstand
→	dit impliceert, als (aan het voorgaande voldaan is) dan ...		this implies, if ... then ...
∴	daarom, conclusie, werkdiagnose		therefore

Oogheelkundige afkortingen en acroniemen

Afkorting	Term / uitleg	Alternatief	Alternatieve term / synoniem
A.	assessment (SOAP-format)	E.	evaluatie (SOEP-schema)
a., aa.	arteria, arteriae (‘arterie, arteriën = slagader(s)’)
AA/	algemene (niet oogheelk.) anamnese	Alg.	algemene (niet-oogheelk.) anamnese
A/	anamnese	Sx, S/, Hx	symptoms, subjective findings, history
A/V	artery to vein ratio	A/V	breedteverhouding arteriën/venen
AB	antibiotica
Abd.	abductie	ABD	abductie
Abl. ret.	ablatio retinae, netvliesloslating	RD	retinal detachment
AC	anterior chamber	VOK	voorste oogkamer
AC/A	accommodatieve convergentie / accommodatie ratio
ACC	accommodatie	Acc., Accom.	accommodation
ACG	angle closure glaucoma		kamerhoekafsluitingsglaucoom.
ACIOL	anterior chamber intraocular lens	VOL	voorste-oogkamerlens
ACL	anterior chamber lens	VOL	voorste-oogkamerlens
ACV	aciclovir	ZOV	Zovirax®
ADD	adduction	Adduct.	adductie
Add.	(lees-)additie		(reading) addition
AGIS	Advanced Glaucoma Intervention Study
AGL	achterste glasvochtloslating	PVD	posterior vitreous detachment
AIDS	acquired immune deficiency syndrome	AIDS	verworven immuundeficiëntie-syndroom
AION	anterior ischemic optic neuropathy	AION	anterieure ischemische opticusneuropathie
AK	autokeratometry	K	keratometrie
AK	astigmatic keratotomy
AL	aslengte		axial length
Alg.	algemene (niet oogheelk.) anamnese	AA/	algemene (niet oogheelk.) anamnese
ALP	Alphagan®		brimonidine
ALT	argon laser trabeculoplasty	LTP	laser-trabeculoplastiek
alt.	alternerend
Ambl.	amblyopia, amblyopie
AMD	aged-related macular degeneration	ARMD, LMD	leeftijdsgebonden maculadegeneratie.
AMPPE	acute multifocale placoïde pigmentepitheliopathie
Ant.	anterior, anterieur
AO/	algemeen (niet-oogheelk.) onderzoek
AO/	aanvullend onderzoek
AOK	achterste oogkamer	PC	posterior chamber
AOL	achterste-oogkamerlens	PCL	posterior chamber lens
APD	afferent pupillary defect (Marcus Gunn)	RAPD	relatief afferent pupildefect (Marcus Gunn)
AR	autorefractor	ARM	autorefractometer
ARC	anomalous retinal correspondence	ARC	abnormale retinale correspondentie
ARMD	aged-related macular degeneration	AMD, LMD	leeftijdsgebonden maculadegeneratie.
ARN	acute retina-necrose
AS	anterior synechiae	syn. ant.	synechiae anteriores
ASAP	as soon as possible	zsm	zo spoedig mogelijk
ASTIG	astigmatism	Astigm.	astigmatisme
ATR	against the rule	tdr	tegen de regel
Atro.	atropine
AV	acies visus, ‘gezichtsscherpte’, visus	VA	visual acuity
AV	arterioveneus
av.	arteria & vena (b.v. av. temp. sup.)
Avast.	Avastin®, bevacizumab
AVOD	acies visus OD, ‘gezichtsscherpte rechter oog’
AVOS	acies visus OS, ‘gezichtsscherpte linker oog’
Ax	axis (of cylinder)	x	as, cilinder-as
AZOOR	acute zonal occult outer retinopathy
b.n.g.	binnen normale grenzen	WNL, g.d.a.	within normal limits, geen duidelijke afwijking
B/	beleid (A/ O/ D/ B/ schema)	P.	plan (SOAP-format, SOEP-schema)
B↑	basis boven (prisma)	BU	base up (prism)
B↓	basis beneden (prisma)	BD	base down (prism)
BAK	benzalkoniumchloride
BARN	bilaterale acute retinale necrose
BC	basiscurve	BCR	basiscurve radius
BCC	basal cell carcinoma, basaalcelcarcinoom
BCP	birth controle pil	OAC	orale anticonceptie
BCR	basiscurve radius	BC	basiscurve
BCVA	best corrected visual acuity		best-gecorrigeerde visus
BD	base down (prism)	B↓	basis beneden (prisma)
BI	base in (prism)	BN, Bas. Nas.	basis nasaal (prisma)
BID	twice a day	BID, 2dd.	bis in die, bis de die (‘tweemaal daags’)
BIO	binocular indirect ophthalmoscopy	BIO	binoculair indirect oogspiegelen
BLEPH	blepharitis	Bleph.	blefaritis
BM	basement membrane	BM	basaalmembraan
BN, Bas. Nas.	basis nasaal (prisma)	BI	base in (prism)
BNX	benoxinaat, oxybuprocaïne	Oxy	oxybuprocaïne
BO	base out prism	BT, Bas. Temp	basis temporaal
BP	bloodpressure	RR	bloeddruk (Riva-Rocci)
BRAO	branch retinal artery occlusion	BRAO	arteriële takocclusie
BRVO	branch retinal vein occlusion	BRVO	veneuze takocclusie
BSE	bezinkingssnelheid der erytrocyten	ESR	erythrocyte sedimentation rate
BSS	balanced salt solution		gebalanceerde zoutoplossing
BT, Bas. Temp	basis temporaal	BO	base out prism
BU	base up (prism)	B↑	basis boven (prisma)
BUT	break-up time		traanfilmbreektijd
Bx	biopsie
C	cylinder, cylindrische lens	Cyl	cylinder, cylindrical lens
c.	cum (‘met’)
C/	controle	F/U, Rev.	follow-up, revisie
C/D	cup/disc ratio	CDR	cup/disc ratio
C/O	complains off	Kl.	klachten van
C3F8	perfluoropropaan (gas)
CACG	chronic angle closure glaucoma		chronisch kamerhoek-afsluitingsglaucoom
CAI	carbonic anhydrase inhibitor		koolzuuranhydrase-remmer
Cat.	cataract
CB	ciliary body, ciliary band, ciliairband (gonio)	c.cil.	corpus ciliare
CC	chief complaint	Hoofdkl., RvK	hoofdklacht, reden van komst
cc	cum correctione (‘met correctie’)
CCC	central corneal clouding		centrale corneatroebeling
CCC	continue curvilineaire capsulorhexis
CCF	carotico-caverneuze fistel
CCT	central corneal thickness	Pachy	pachymetrie
CDR	cup/disc ratio	C/D	cup/disc ratio
CF	counting of fingers	x/60	vingers tellen op x meter afstand
C/F	cells/flare	c/o, c/opal.	cellen/opalescentie (Tyndall)
CIN	conjunctivale intra-epitheliale neoplasie
cito	snel, spoed	PIM, STAT	periculum in mora, statim
Cj	conjunctiva	Conj.	conjunctiva
Ck	Check	C/	controle
CL	contactlens	HCL, ZCL	harde contactlens, zachte contactlens
Cl	clear	gb	geen bijzonderheden
CLA	chlooramfenicol
CME	cystoid macular edema		cystoïd macula-oedeem
CMV	cytomegalovirus
CN	cranial nerve	HZ	hersenzenuw
CNS	central nervous system	CZS	centraal zenuwstelsel
CNV	chorioidale neovascularisatie		choroidal neovascularidation
CNVM	chorioidale neovasculaire membraan		choroidal neovascular membrane
c/o, c/opal.	cellen/opalescentie (Tyndall)	C/F	cells/flare
COAG	chronic open angle glaucoma	COAG	chronisch openkamerhoekglaucoom
COPD	chronic obstructive pulmary disease		CARA, longaandoening
CP	cerebral palsy	CP	infantiele encephalopathie
CPEO	chronische progressieve externe oftalmoplegie
cpf	centrale & perifere fundus	D/M/V/P	disc, macula, vessels, perifery
CRAO	central retinal artery occlusion	CRAO	arteria centralis retinae-occlusie
Cryo	cryotherapie, cryocoagulatie
CSCR	centrale sereuze chorioretinopathie	CSR, RCS	central serous retinopathy, retinitis centralis serosa
CSME	clinically significant macular edema	CSME	klinisch significant macula oedeem
CSNB	congenitale stationaire nachtblindheid
CSR	central serous retinopathy	CSCR	centrale sereuze chorioretinopathie
CT	covertest	CT	afdekproef/covertest
CV	corpus vitreum	Vitr.	vitreous
CV	color vision	Kleurenz.	kleurenzien
CVA	cerebral vascular accident	CVA	cerebrovasculair accident
CVOS	Central Vein Occlusion Study
CWS	cotton-wool spot
Cyclo.	cyclopentolaat, Cyclogyl®, cycloplegie
Cyl	cylinder, cylindrical lens	C	cylinder, cylindrische lens
CYL	cylinder	CYL	cylinder
CZS	centraal zenuwstelsel	CNS	central nervous system
D	dexter, dextra, dextrum (rechter)	R, RT	rechter, right
D	dioptre, dioptrie	DPT, Dpt, dpt	dioptrie
d.d.	de die (‘per dag’)
D/	diagnose (A/ O/ D/ B/ schema)	Dx, E., A.	diagnosis, evaluatie (SOEP), assessment (SOAP)
D/Q	deep & quiet		diep en rustig
D&C	deep & clear		diep en helder
D&L	dilatation & irrigation	Anel	proef v. Anel
D5W	dextrose 5% in water	Gluc. 5%	glucose 5%
DALK	diepe anterieure lamellaire keratoplastiek
DCR	dacryocystorhinostomie	Toti	operatie volgens Toti
DD	disc diameter(s)		papildiameter(s)
Dd., D.d., DD	differentiële diagnose	DDx	differential diagnosis
DDT	dye disappearance test		kleurstofverdwijningstest
DDx	differential diagnosis	DD, D.d., Dd.	differentiaaldiagnose
DEC	Decadron®
Desc.pl.	Descemet-plooien	DF	Descemet folds
Desc.st.	Descemet-stippen	KP	keratic precipitates
DEX	dexamethason
DEXM	Dexamytrex®
DF	Descemet folds	Desc.pl.	Descemet-plooien
DFE	dilated fundus examination	DFO	gedilateerd fundusonderzoek
Diam.	Diamox®
Dk/L	oxygen transmissibility of a contactlens	Dk/L	O2-doorlaatbaarheid CL
DLEK	deep lamellar endothelial keratoplasty	EK, PLK	endotheliale-, posterieure lamellaire keratopl.
DLEK	diepe lamellaire endotheliale keratoplastiek
DLK	diffuse lamellaire keratitis		diffuse lamellar keratitis
DM	diabetes mellitus
DME	diabetic macular edema	DME	diabetisch macula-oedeem
DMEK	Descemet-membrane endothelial keratoplasty
DO	direct ophthalmoscopy	DO	direct oogspiegelen
DR	diabetic retinopathy	DR, DRP	diabetische retinopathie
DRS	Diabetic Retinopathy Study
Ds	disease	M.	Morbus, ziekte
DSAEK	Descemet-stripping automated endothelial keratoplasty
DSEK	Descemet-stripping endothelial keratoplasty
DUSN	diffuse unilateral subacute neuroretinitis
DV	distance vision	VODS v., afst.	visus R+L veraf, afstandszicht
DVD	dissociated vertical deviation		gedissocieerde verticale deviatie
DW	daily wear	DW	overdag gedragen
Dx	diagnosis	D/, E., A.	diagnose, evaluatie, assessment
E	emmetropie	EMM	emmetropia
E	esophoria	EF, Esof.	esoforie
E’	esophoria at near	EF+afstand	esoforie nabij
e.c.	eigen correctie
E(T)	intermitterende esotropie	E(T)	intermittent esotropia
EBMD	epithelial basement membrane dystrophy		epitheliale basaalmembraandystrofie
ECCE	extracapsulair cataract extraction	ECLE	extracapsulaire lensextractie
ECG	electrocardiogram		elektrocardiogram
Echo	echografie	US, USG	ultrasonografie
ECLE	extracapsulaire lensextractie	ECCE	extracapsulair cataract extraction
ECTR	ectropion	Ectrop.	ectropion
EDTA	ethyleen-diamine-tetra-acetaat
EEG	electroencephalogram		elektro-encefalogram
EF	eccentric fixation	E fix	ecxentrische fixatie
EK	endotheliale keratoplastiek	PLK, DLEK	posterieure lamellaire keratoplastiek
EKC	epidemische keratoconjunctivitis	KCE	keratoconjunctivitis epidemica
EMM	emmetropia	E	emmetropie
ENTR	entropion	Entrop.	entropion
EOG	electro-oculogram	EOG	elektro-oculogram
EOM	extraoculair movements/muscles	Mot., Oogbew.	oogbewegingen
ERM	epiretinal membrane	ERM	epiretinale membraan
ESR	erythrocyte sedimentation rate	BSE	bezinkingssnelheid der erytrocyten
ET	esotropia at far	ET, esotr.	esotropie
ET’	esotropia at near	ET’	esotropie nabij
ETDRS	Early Treatment Diabetic Retinopathy Study
EW	extended wear		overdag en ’s nachts gedragen
EXFOL	exfoliation	Exfol.	exfoliatie
EXT	external	uitw.	uitwendig
f	fundus
F/U	follow-up	C/, Rev.	controle, revisie
FA	fluorescein angiogram	FAG	fluoresceïne-angiografie
Faco	faco-emulsificatie	PE, Phaco	phaco-emulsification
FAG	fluoresceïne-angiografie	FA	fluorescein angiography
FAZ	foveal avascular zone	FAZ	foveolaire avasculaire zone
FB	foreign body	CA, c.al.	corpus alienum (’vreemd lichaam’)
FD	Fuchs’ dystrophy		endotheeldystrofie v. Fuchs
FD	fixatie-disparatie
FDT	frequency doubling technology		frequentieverdubbelingstechnologie (type GVO)
FDT	forced duction test
FEBO	Fellow of the European Board of Ophthalmology
Fenyl.	fenylefrine
FEVR	familiaire exsudatieve vitreo-retinopathie
FHx	family history	Fam.	familie anamnese
FLN	fluoresceïne-natrium	Flu.	fluoresceïne
Flu.	fluoresceïne	FLN	fluoresceïne-natrium
FML	fluorometholon
FS-DSEK	femtosecond-assisted laser-DSEK
5-FU	5-fluorouracil
Fuchs HIC	heterochromie iridocyclitis van Fuchs
g.a.	geen afwijkingen
g.b.	geen bijzonderheden
g.d.a.	geen duidelijke afwijkingen	WNL, b.n.g.	within normal limits, binnen normale grenzen
GA	general anaesthesia	Alg. anesth.	algemene anesthesie, narcose
GA	geografische atrofie
GCA	giant cell arteriitis	GCA	reuscelarteriitis
Genta.	gentamicine
gib	geen instelbeweging (bij covertest)
GLC	glaucoma	GL	glaucoom
GLT	Glaucoma Laser Trial
Gluc. 5%	glucose %	D5W	dextrose 5% in water
GM(+)	Gram-positive	Gram+	Gram-positief
GONIO	gonioscopy	Gonio	gonioscopie
GP	general practitioner	HA	huisarts
GPC	giant papillary conjunctivitis
gtt.	guttae	gtts.	guttae, druppels
gtts	guttae/drops	gtt., oculogtt.	druppels, oogdruppels
GV	gezichtsveld	VF	visual field
GVO	gezichtsveldonderzoek	VFI	visual field investigation
H, h.	haemorrhage, hemorrhagie	BI	bloeding
Ha	headache	HP, hfdp	hoofdpijn
HAV	hepatitis A virus	HVA	hepatitis virus A
HBV	hepatitis B virus	HVB	hepatitis virus B
HCL	harde contactlens
HEM, h.	haemorrhage, hemorrhagie	BI	bloeding
hfdp	hoofdpijn	Ha, HP	headache, hoofdpijn
Hgb	haemoglobin	Hb	hemoglobine
HHP	Hollenhorst plaque
HIC	heterochromie iridocyclitis van Fuchs
HIV	human immunodeficiency virus	HIV	humane immunodeficiëntievirus
HLA	human leucocyte antigen	HLA	humaan leucocyten antigeen
HM	hand movements	x/300	handbewegingen zien op x meter afstand
Homa.	homatropine
HP	hoofdpijn	Hfdp
HPI	history of the present illness	SpA/	speciële anamnese
HPPM	hyperplastic persistent pupilary membr.	PPM	persisterende pupilmembraan
hr(s), h	hour/hours	u	uur/uren
HSK	herpes simplex keratitis	HSK
HSV	herpes simplex virus	HSV
HT, HTN	hypertension, hypertensie	RR/HBD	hypertensie/hoge bloeddruk
HVF	Humphrey visual field	HFA	Humphrey field analyzer
Hx	history	A/ Sx, S/	anamnese, symptoms, subjective findings
Hydrocort.	hydrocortison
HYPH	hyphaema
HYPP	hyperphoria	RHF/LHF
HZO	herpes zoster ophthalmicus	HZO
HZV	(zie VZV)
ICCE	intracapsulair cataract extraction	ICLE	intracapsulaire lensextractie
ICLE	intracapsulaire lensextractie	ICCE	intracapsulair cataract extraction
ICE	iridocorneaal-endotheliaal syndroom
ICG	indocyanine-groen
ID	identification
IDDM	insulin-dependent diabetes mellitus
IDU	idoxuridine
IK	interstitiële keratitis
ILM	internal limiting membrane		lamina limitans interna
IM	intramusculair		intramuscular
IND, INDO	indometacine
INO	internucleaire oftalmoplegie
INT	intermittent	INT	intermitterend
IO	inferior oblique muscle	m. obl. inf.	musculus obliquus inferior
IOD	intraoculaire druk	IOP	intraoculair pressure
IOFB	intraocular foreign body		intraoculair corpus alienum
IOL	intraocular lens		intraoculaire lens
ION	ischemische opticusneuropathie		ischaemic optic neuropathy
IOP	intraoculair pressure	IOD	intraoculaire druk
IOPI	Iopidine®
IPD	interpupillary distance	IPD, PD	interpupillaire afstand, pupildistantie
IR	inferior rectus	m. rect. inf.	musculus rectus inferior
IRMA	intraretinale microvasculaire afwijking	IRMA	intraretinal microvascular abnormality
IV	intravenous	IV	intraveneus
iv, i.v.	intraveneus
j., jr	jaar	y., yr	year
J., Jav.	Javal keratometrie
JCA	juvenile chronic arthritis	JRA	juveniele reumatoïde artritis
JCC	Jackson cross cylinder	KC, XC	kruiscylinder
JOAG	juvenile-onset open-angle glaucoma
JRA	juveniele reumatoïde artritis	JCA	juvenile chronic arthritis
JXG	juveniel xanthogranuloom
K	keratometrie	AK	autokeratometrie
KC	keratoconus
KC, XC	kruiscylinder	JCC	Jackson cross cylinder
KCS	keratoconjunctivitis sicca
KP	keratic precipitates	Desc.st.	Descemet-stippen
L.	links, linker	LT, S	left, sinister
Lab.	laboratoriumonderzoek (bloed, microbiol.)
LASEK	laser subepitheliale keratomileusis
LASER	light amplification by stimulated emission of radiation
LASIK	laser in-situ keratomileusis
LCA	Lebers congenitale amaurosis
LED	lupus erythematodes disseminatus	SLE	systemische lupus erythematodes
LHON	Lebers hereditaire opticusneuropathie
Lido.	lidocaïne
LKP	lamellaire keratoplastiek
LP	light perception	1/∞	lichtperceptie
LP –	geen lichtperceptie	0, NLP	visus 0, no light perception
LP c. proj.	light perception with projection	1/∞	lichtperceptie, met intacte/foute (+/-) projectie in de aangegeven kwadranten
LP s. proj.	light perception without projection	1/∞	lichtperceptie, met foute projectie in alle kwadranten
LPI	laser peripheral iridotomy		laser perifere iridotomie
LR	lateral rectus	m. rect. lat.	musculus rectus lateralis
LT	left	L., S	linker, sinister
LTG	low tension glaucoma
LTP	laser trabeculoplasty	LTP	laser trabeculoplastiek
Luc.	Lucentis®, ranibizumab
LV	low vision
LVA	low vision aid		vergrotend gezichtshulpmiddel
M.	Morbus, ziekte	Ds	disease
m.	media
m.	musculus (‘spier’)
m.f.	media & fundi
m. obl. inf.	musculus obliquus inferior	IO	inferior oblique muscle
m. obl. sup.	musculus obliquus superior	SO	superior oblique
m. rect. inf.	musculus rectus inferior	IR	inferior rectus
m. rect. lat.	musculus rectus lateralis	LR	lateral rectus
m. rect. med.	musculus rectus medialis	MR	medial rectus
m. rect. sup.	musculus rectus superior	SR	superior rectus
m., mnd.	maand	mth	month
M&O	misselijk en overgeven	N&V	nausing and vomiting
MAC	macula
MAX	maximum
MEDS	medications	MED	medicatie
MEWDS	multifocal evanescent white dot syndrome
MG	myasthenia gravis
MGD	meibomian gland dysfunction	MGD	Meibomklierdysfunctie
MM	maligne melanoom, melanoma malignum
MMC	mitomycine-C
Mot.	motiliteit v.d. ogen	EOM, Oogbew.	extraocular movements, oogbewegingen
MPP	membrana pupillaris persistens
MPS	Macular Photocoagulation Study
MR	medial rectus muscle	m. rect. med.	musculus rectus medialis
MRI	magnetic resonance imaging
MS	multiple sclerosis
mth	month	m., mnd.	maand
n.	nabij (bij visus)	NV	near vision
N/S	no show	NVGB, NVMB	niet verschenen geen bericht, NV met bericht
N&V	nausing and vomiting	M&O	misselijk en overgeven
NaCl	natriumchloride
NAG	narrow angle glaucoma	NKG	nauwe kamerhoek glaucoom
NAION	non-arteritic ischemic optic neuropathy		niet-arteritische ischemische opticusneuropathie
NCT	non-contact tonometer
Nd:YAG	neodymium-gedoteerd yttrium-aluminium-granaat laser
NEO	neovascularisation	NEO	nieuw vaatvorming
neo., neovasc.	neovascularisatie
Neom.	neomycine
NFC	negative fusional convergence	NFC	negatieve fusionele convergentie
NFL	nerve fiber layer	RZVL	zenuwvezellaag
NG	Normoglaucon®
NG	no growth	status quo
NI	no improvement	ntv	niet te verbeteren
NIDDM	non-insulin dependent diabetus mellitus	NIDDM	niet insuline afhankelijke DM
nl	normal	nl	normaal
NLDO	nasolacrimal duct obstruction		ductus nasolacrimalis obstructie
NLP	no light perception	LP –	geen lichtperceptie
NPA	near point accomodation	NPA	nabijpunt van accomodatie
NPC	near point convergence	NPC	nabijpunt van convergentie
NPDR	non-proliferative diabetic retinopathy	NPDR	non-proliferatieve DR
NRC	normal retinal correspondence	NRC	normale retinale correspondentie
NS	nuclear sclerosis
NTG	normal tension glaucoma	NTG, LTG	normale-drukglaucoom, low tension glaucoma
ntv	niet te verbeteren	NI	no improvement
NV	near vision	VODS n.	visus R+L nabij
NV(A,D,E,I)	neovascularisation (angle, disc, elsewhere, iris)		neovascularisatie (KH, papil, elders, iris)
NVE	neovascularisation elsewhere (d.w.z. buiten de papil)
NVG	neovasculair glaucoom
NVGB, NVMB	niet verschenen, geen bericht/met bericht	N/S	no show
NVI	neovascularisatie v.d. iris		rubeosis iridis
O.	objective (SOAP-format, SOEP-schema)		objectief, objectieve bevindingen
O/	onderzoek, objectieve bevindingen		objective findings, signs
OA/	oogheelkundige anamnese
OAC	orale anticonceptie	BCP	birth control pill
OAD	overall diameter	diam	diameter
OAG	open angle glaucoma	OAG	open kamerhoek glaucoom
OCCI	opposite clear corneal incision
OCP	ocular cicatrical pemphigoid		oculair cicatricieel pemfigoïd
OCT	optische coherentie tomografie		optical coherence tomography
oculent.	oculentum, oogzalf	OINT	ointment
oculogtt.	oculoguttae (‘oogdruppels’)
OD	oculus dexter (‘rechteroog’)	RE	right eye
OHT	oculaire hypertensie	OHTN	ocular hypertension
OHTN	ocular hypertension	OHT	oculaire hypertensie
OHTS	Ocular Hypertension Treatment Study
OINT	ointment	oculent.	oculentum, oogzalf
OIS	oculair ischemisch syndroom
OKN	optokinetic nystagmus	OKN	optokinetische nystagmus
ON	optic nerve	pap.	papil, discus nervus opticus
OO/	oogheelkundig onderzoek	O., O/
Oogbew.	oogbewegingen	Mot., EOM	motiliteit, extraocular movements/muscles
Oogz.	oogziekten (in het verleden)	VG/	voorgeschiedenis
opalesc.	opalescentie
ORTHO	orthokeratology	ortho-K	orthokeratologie
OS	oculus sinister (linkeroog)	LE	left eye
OU	oculus uterque (both eyes)	ODS	beide ogen
OVF	octopus visual field	OVF	octopus gezichtsveld
Oxy	oxybuprocaïne	BNX	benoxinaat
P	pachymetry	Pachy.	pachymetrie/corneadiktemeting
P	plan (SOAP-format, SOEP-schema)	B/	beleid
p.c.	post cenam, post cibum (na de maaltijd)
p.o.	per os		oraal, via de mond
p.r.n.	pro re nata (‘voor ‘t geval zich voordoet’)	s.n.(s.), z.n.	si necesse sit, zo nodig
PA	pathologisch-anatomisch onderzoek	Path.	pathological investigation
Pachy	pachymetrie	CCT	central corneal thickness
PAM	potential acuity meter
PAM	primary acquired melanosis		primair verworven melanosis
PAN	preauriculair node	PAN	pre-auriculaire lymfklier
PAS	perifere anterieure synechiae
pat.	patiënt	pt.	patient
Path.	pathological investigation	PA	pathologisch-anatomisch onderzoek
PC	posterior chamber	AOK	achterste oogkamer
PCF	pharyngo-conjunctival fever		faryngo-conjunctivale koorts
PCIOL	posterior chamber intraocular lens	AOL	achterste-oogkamerlens
PCL	posterior chamber lens	AOL	achterste-oogkamerlens
PCO	posterior capsular opacity	PCO	nastaar
PD	pupildistantie
PDR	proliferatieve diabetische retinopathie
PDS	pigmentdispersie-syndroom
PDT	photodynamic therapy		fotodynamische therapie
PE, Phaco	phaco-emulsification	Faco	faco-emulsificatie
PED	pigment epithelial detachment	PEL	pigmentepitheel-loslating
PEE	punctate epithelial erosions		punctata epitheliale erosies
PEK	punctate epithelial keratitis		keratitis epithelialis punctata
PEL	pigmentepitheel-loslating	PED	pigment epithelial detachment
perf.	perforatie
PERRLA	pupils equal, round, reactive to light & accommodation
PH	pinhole	Sten., Sten.op.	stenopeïsch, stenopeïsche opening
PHPV	persistent hyperplastisch primair vitreum
PI, p.i.	perifere iridotomie, perifere iridectomie
PIC	punctate inner choroidopathy
Pilo.	pilocarpine
PIM	periculum in mora (‘gevaar bij uitstel’)	STAT, cito	statim (‘onmiddelijk’), spoed
PION	posterior ischemic optic neuropathy		posterieure ischemische opticusneuropathie
PK	penetrating keratoplasty	PKP	perforerende keratoplastiek
PKP	perforerende keratoplastiek	PK	penetrating keratoplasty
PLK	posterieure lamellaire keratoplastiek	EK, DLEK	endotheliale keratoplastiek
PMMA	polymethylmethacrylaat
POAG	primary open angle glaucoma		primair open-kamerhoekglaucoom
POE	postoperatieve endophthalmitis
POHS	presumed ocular histoplasmosis syndr.
PORN	progressive outer retinal necrosis
PORT	punctate outer retinal toxoplasmosis
postop.	postoperatief
PP	punctum plug
PPA	peripapillaire atrofie
PPD	posterior polymorphous dystrophy		posterieure polymorfe dystrofie
PPLOV	painless progressive loss of vision	PPVV	pijnloos progressief visusverlies
PPM	persistent pupillary membrane	MPP	membrana pupillaris persistens
PPV	pars plana vitrectomie
PPVV	pijnloos progressief visusverlies	PPLOV	painless progressive loss of vision
PRED	prednison, prednisolon
preop.	preoperatief
PRF	preretinale fibrose
PRK	photorefractive keratectomy		fotorefractieve keratectomie
p.r.n., prn, PRN	pro re nata (‘voor het geval dat’)	ad lib., si nec. sit	ad libitum (‘at will’), si necesse sit (‘als nodig zou zijn’)
PRP	panretinal photocoagulation		panretinale fotocoagulatie
PS	posterior synechiae	syn. post.	synechiae posteriores
PSC	posterior subcapsular cataract		cataracta subcapsularis posterior
pt.	patient	pat.	patiënt
PTC	pseudotumor cerebri
PTK	phototherapeutic keratectomy		fototherapeutische keratectomie
PVD	posterior vitreous detachment	AGL	achterste glasvochtloslating
PVR	proliferatieve vitreoretinopathie		proliferative vitreoretinopathy
PXE	pseudoxanthoma elasticum
PXF	pseudo-exfoliatie		pseudo-exfolation
R.	rechts, rechter	RT, D	right, dexter
R/	recipe (‘neem’, begin v.e. recept)	Rx, ℞	recipe (‘take’), presciption symbol
RA	reumatoïde artritis
RAPD	relatief afferent pupildefect (Marcus Gunn)	APD	afferent pupillary defect (Marcus Gunn)
Rb	retinoblastoma
RB	retrobulbair
RCS	retinitis centralis serosa	CSR, CSCR	centrale sereuze (chorio)retinopathie
(R)RD	rhegmatogenous retinal detachment	Abl. ret.	ablatio retinae, netvliesloslating
REE	recurrent epithelial erosion		recidiverende erosie (v.h. cornea-epitheel)
Rev.	revisie	C/, F/U	controle, follow-up
RFE	reason for encounter	RvK	reden van komst
RGP	rigid gas permeable	HCL	harde gasdoorlatende CL, vormstabiele CL
RK	radiale keratotomie
ROP	retinopathy of prematurity		prematuren-retinopathie
ROS	review of systems	TrA/	tractus anamnese
RP	retinitis pigmentosa
RPE	retinale pigmentepitheel		retinal pigment epithelium
RR	bloeddruk (Riva-Rocci)
RT	right	R., D	rechts, dexter
RvK	reden van komst	RFE	reason for encounter
Rx	presciption	R/	recipe (‘neem’, begin v.e. recept)
RZVL	zenuwvezellaag	NFL	nerve fiber layer
S	sinister, sinistra, sinistrum (‘linker’)	L., LT	linker, left
S	sferisch, sferische lens	Sph	sphere, spherical lens
s.	sine (‘zonder’)	w/o	without
SAP	spontane arteriepulsaties (bij de papil)
s.c.	sine correctione (‘zonder correctie’)
s.n.(s.), z.n.	si necesse sit, zo nodig	p.r.n.	pro re nata (‘voor ‘t geval zich voordoet’)
Schw.	lijn van Schwalbe (goniocopie)	SL	Schwalbe’s line (gonioscopy)
SCL	soft contactlens	ZCL	zachte contactlens
SE	sferisch equivalent	SER	spherical equivalent refraction
SEI	subepitheliale infiltraten
SER	spherical equivalent refraction	SE	sferisch equivalent
SF6	zwavelhexafluoride (gas)		sulfur hexafluoride
SI	sector-iridectomie
SJS	Stevens-Johnson syndrome		syndroom v. Stevens-Johnson
SL	Schwalbe’s line	Schw.	lijn van Schwalbe
SL(E)	slitlamp (examination)	Spl.	spleetlamp
SLE	systemische lupus erythematodes	LED	lupus erythematodes disseminatus
SLK	superior limbic keratoconjunctivitis
SLOD	spleetlamp OD	Spl. OD	spleetlamp OD
SLOS	spleetlamp OS	Spl. OS	spleetlamp OS
SLT	selectieve laser-trabeculoplastiek		selective laser trabeculoplasty
SO	superior oblique	m. obl. sup.	musculus obliquus superior
SOAP	subjective, objective, assessment, plan	SOEP	subjectief, objectief, evaluatie, plan
SOEP	subjectief, objectief, evaluatie, plan	SOAP	subjective, objective, assessment, plan
SpA/	speciële anamnese	HPI	history of the present illness
Sph	sphere, spherical lens	S	sferisch, sferische lens
SPK	superficial punctate keratitis		keratitis superficialis punctata (M. Thygeson)
Spl.	spleetlamp	SL	slitlamp
s.q.a., st. quo	status quo ante (‘toestand als tevoren’)	u.a., =	ut ante (‘zoals tevoren’), onveranderd
SR	superior rectus	m. rect. sup.	musculus rectus superior
SRNV	subretinale neovascularisatie
SRF	subretinal fluid		subretinale vloeistof
SS	Sjögren syndrome		syndroom v. Sjögren
SS	sclerale spoor (gonioscopie)		scleral spur (gonioscopy)
STAT, Stat.	statim (‘onmiddelijk’)	PIM, cito	periculum in mora (‘gevaar bij uitstel’), spoed
Sten., Sten.op.	stenopeïsch, stenopeïsche opening	PH	pinhole
Strab.	strabismus
SVP	spontane venepulsaties (bij de papil)
Sx, S/	symptoms, subjectieve bevindingen	A/ Hx	anamnese, history
syn. ant.	synechiae anteriores	AS	anterior synechiae
syn. post.	synechiae posteriores	PS	posterior synechiae
T	tensio (oogdruk), tonometrie	TA, TP	applanatie-tonometrie, Tonopen
t.i.d., TID	ter in die (‘3 maal per dag’)	3 d.d.	ter de die (‘3 maal daags’)
TA	applanatie-tonometrie	T, TP	tonometrie, Tonopen
TB	tuberculosis	TBC	tuberculose
TBUT	tear break-up time	BUT	traanfilmbreektijd
TC	Terra-Cortril®
TDN	tot de neus (6 cm of minder)	TTN	to the nose
TE	trabeculectomie	TRAB	trabeculectomy
TETR	tetracycline
TFT	trifluorothimidine
Th., Th/	therapie	Tx	treatment, behandeling
TIA	transient ischemic attack
TID	transilluminatiedefect (v.d. iris)
TM	trabecular meshwork (gonioscopy)	TS	trabekelsysteem (gonioscopie)
TML	timolol
TOBD	Tobradex®
Tobr.	tobramycine, Tobrex®
TP	Tonopen	T, TA	tonometrie, applanatie-tonometrie
Tr.	trauma, verwonding
TrA/	tractus anamnes	ROS	review of systems
TRAB	trabeculectomy	TE	trabeculectomie
Trafl.	Trafloxal®
Trav.	Travatan®
TRD	tractional retinal detachment		tractie-ablatio retinae
TRD	tapetoretinale degeneratie	RP	retinitis pigmentosa
Trop., trop.	tropicamide
TS	trabekelsysteem (gonioscopie)	TM	trabecular meshwork (gonioscopy)
TTN	to the nose	TDN	tot de neus (6 cm of minder)
TTT	transpupillaire thermotherapie
Tx	treatment, behandeling	Th., Th/	therapie
u.a.	ut ante (‘zoals tevoren’)	s.q.a., st. quo	status quo ante (‘toestand als tevoren’)
UBM	ultrasonografische biomicroscoop
UC	Ultracortenol® oculentum
UCVA	uncorrected visual acuity		ongecorrigeerde visus
UGH	uveïtis-glaucoma-hyphaema (syndroom)
US	ultrasound, ultrasoon
USG	ultrasonografie	Echo, US	echografie
v., vv.	vena (‘vene, ader’), venae (‘venen, aders’)
v.	veraf (bij visus)	DV	distance vision
VA	visual acuity	AV	acies visus, gezichtsscherpte, visus
vdr	(astigmatisme) volgens de regel	WTR	with the rule (astigmatism)
VEP	visually evoked potential	VER	visually evoked response
VER	visually evoked response	VEP	visually evoked potential
VF	visual field	GV	gezichtsveld
Vit.	vitamine
VG/	voorgeschiedenis
Vitr.	vitreous	CV	corpus vitreum
VKH	Vogt-Koyanagi-Harada syndroom
vmf.	voorsegmenten, media & fundi
VOD	visus OD (gezichtsscherpte rechter oog)	AVOD	acies visus OD
VODS	visus ODS (binoculair)
VOL	voorste-oogkamerlens	ACL, ACIOL	anterior chamber lens
Volg. X	volgende keer
VOS	visus OS (gezichtsscherpte linker oog)	AVOS	acies visus OS
vv.	venae (‘venen’, aders)	aa.	arteriae (‘arteriën’, slagaders)
VV	voorsegment-vitrectomie
VZV	Varicella zoster virus		herpes zoster virus
w/o	without	s.	sine (‘zonder’)
W4D	Worth four dot test
WD	working distance	werkafst.	werkafstand
WK, wk, w.	week
WNL	within normal limits	b.n.g.	binnen normale grenzen
WTR	with the rule (astigmatism)	vdr	(astigmatisme) volgens de regel
www	wassen met warm water
x	(bij refractie) axis (‘as’) b.v.: S+2,25C-1,75 x 85˚	ax.	as, cilinder-as
x	(bij keratometrie) maximum, b.v.: J 2,25 x 94˚	@	b.v.: 42,00/44,25 @ 94˚
X	exophoria	XF	exoforie
X’	exophoria at near	XF’	exoforie nabij
X(T)	intermitterende exotropie		intermittent exotropia
X-orbita	röntgenfoto v.d. orbita	X-orbit	X-ray of the orbit
X-CT	röntgen-computertomogram	CT	X-ray computed tomography, CT-scan
XAL, Xal.	Xalatan®		latanoprost
XALC	Xalacom®		latanoprost/timolol
XC, KC	kruiscylinder	JCC	Jackson cross cylinder
XF	exoforia, exoforie
XT	exotropia, exotropie
XT’	exotropia at near	XT’	exotropie nabij
y., yr	year	j., jr	jaar
YAG	yttrium-aluminium-granaat (type laser)	Nd:YAG	neodymium:YAG (laserkristal)
YR, YRS	year, years,	j., jr., jrn.	jaar, jaren
ZCL	zachte contactlens	SCL	soft contactlens
ZOV	Zovirax®	ACV	aciclovir
zsm	zo spoedig mogelijk	ASAP	as soon as possible

Afkortingen op recepten

Nederlandse receptuur		Amerikaanse receptuur
Afkorting	Term / uitleg	Alternatief	Alternatieve term / synoniem
, #,	scheidingstekens tussen twee voorschriften op één receptblad
1 d.d.	semel de die (‘éénmaal daags’)	q.h.s., q.a.m, q.p.m.	quaque hora somni (‘every day at bedtime, before/after noon’)
2 d.d.	bis de die (‘tweemaal daags’)	b.i.d.	bis in die (‘twice daily’)
3 d.d.	ter de die (‘driemaal daags’)	t.i.d.	ter in die (‘thrice daily’)
4 d.d.	quater de die (‘viermaals daags’)	q.i.d.	quater in die (‘four times a day’)
5 d.d.	quinquies de die (‘vijfmaal daags’)	5 i.d.	quinquies in die (‘five times a day’)
6 d.d.	sexies de die (‘zesmaal daags’)	q. 4 h., q.q.h.	quaque quaternis horis (‘every 4 hours’)
a͞a, aa	ana (‘van elk’)	a͞a, aa	ana (‘of each’)
a.c.	ante cenam (‘voor de maaltijd’)	a.c.	(‘before meals’)
ad	(‘tot aan’)	ad	(‘up to’)
a.n.	ante noctem (‘voor de nacht’)	h.s.	hora somni (‘at bedtime’)
c.	cum (‘met’)	c̅, c.	cum (‘with’)
caps.	capsula (‘capsule’)	cap., caps.	capsula (‘capsule’)
D.	da (‘geef’)	Disp.	dispensa (‘dispense’)
d.t.d.	da tales doses (‘geef zulke hoeveelh.’)	d.t.d.	dentur tales doses (‘give of such doses’)
iter., it.	iteretur, iteratio (‘herhaal, herhaling’)	rep.	repetatur (‘repeat’)
mane	(‘ ’s ochtends’)	q.a.m., mane	quaque die ante meridiem (‘every morning’)
m. et v., m. & v.	mane et vespere (‘ ’s ochtends en ’s avonds’)
n.i.	ne iteretur (‘dat het niet herhaald worde’)	non rep.	non repetatur (‘do not repeat’)
no.	numero (‘in aantal’)	#	(‘number’)
o. 2 h.	omni bihorio (‘iedere 2 uur’)	q. 2 h., alt. h.	(‘every 2 hours’), alternis horis (‘every other hour’)
o. 3 h	omnibus ternis horis (‘iedere 3 uur’)	q. 3 h.	quaque ternis horis (‘every 3 hours’)
o. 4 h.	omnibus quaternis horis (‘iedere 4 uur’)	q. 4 h.	quaque quaternis horis (‘every 4 hours’)
o. ½ h.	omni dimidia hora (‘ieder half uur’)	q. ½ h.	quaque dimidia hora (‘every half hour’)
o.d.d.	om de dag	q.a.d.	quaque alternis die (‘every other day’)
o.h.	omni hora (‘ieder uur’)	q.h.	quaque hora (‘every hour’)
oculent.	oculentum (‘oogzalf’)
oculogtt.	oculoguttae (‘oogdruppels’)	gtt.	guttae (‘drops’)
p.c.	post cenam (‘na de maaltijd’)	p.c.	(‘after meals’)
p.o.	per os (‘via de mond, oraal’)	p.o.	per os (‘by mouth, orally’)
p.r.	per rectum (‘via de anus, rectaal’)	p.r.	per rectum (‘rectally’)
p.r.n.	pro re nata (‘voor het geval zich voordoet’)	s.n.(s.)	si necesse (sit) (‘als nodig (zou zijn)’)
PIM	periculum in mora (‘gevaar bij uitstel’)	STAT.	statim (‘immediately’)
R/	recipe (‘neem’)	Rx, ℞	recipe (‘take’), prescription symbol
S.	signa (‘schrijf op etiket’)	Sig.	signa (‘label to patient’)
s., sin.	sine (‘zonder’)	s̅, s.	sine (‘without’)
ss.	semis (‘half, halve’)	ss., ss, s͞s	semis (‘one half’)
s. cons.	sine conservante (‘zonder conservans’)	s̅ cons.	sine conservante (‘without conservative’)
si nec. sit	si necesse sit (‘als nodig zou zijn’)	p.r.n., ad lib.	pro re nata (‘as needed’), ad libitum (‘at will’)
si op. sit	si opus sit (‘indien nodig’)
s.n.(s.)	si necesse (sit) (‘indien nodig’)
tab.	tabula (‘tablet’)
u.c.	usus cognitus	u.d.	ut dictum (‘as directed’)
vesp.	vespere (‘ ’s avonds’)	q.p.m.	quaque die post meridiem (‘every afternoon’)
z.n.	zo nodig

Voorbeeld Nederlands recept:		Voorbeeld Amerikaans recept:
R/		Rx
	timolol 0,5% oculogtt.		Xalatan
	D. no. III		Disp. # 3
	S. 2 d.d. gtt. I in ODS		Sig. q.h.s. gtt. 1 in ODS
	iter. 2 x		rep. 2 x
	#
	acetazolamide 250 mg		Diamox Sustet 250 mg
	D. tab. d.t.d. no. XXX		Disp. # 30
	S. 3 d.d. tab. I		Sig. t.i.d. 1 cap. p.o.
	iter. 1 x

Contact: Jacqueline Mees ten Oever of Hans Klaver                      Copyright © 2012 J.M.J.A. Mees ten Oever & J.H.J. Klaver